خلاقیت، ایده پردازی و نوآوری در کسب و کار دقیقا چیست و چه نتایجی خواهد داشت؟

خلاقیت در کسب و کار به چه معناست؟ آیا لازم است؟

عبارت خلاقیت در کسب و کار شاید در نگاه نخست این معنا و مفهوم را برساند که هر چیز نو و جدیدی که توسط مدیر یا صاحبان کسب و کارها در سیستم کاری و شغلی و یا محصولاتشان ایجاد می شود، را باید نوعی نوآوری محسوب کرد. این مفهوم تا حدی درست است اما روند ایجاد خلاقیت در کسب و کار یک امر ساده و سلیقه ای یا شخصی نیست. نوآوری و ارائه ایده های مناسب برای پیاده سازی در کسب و کار همانقدر که شیرین و تاثیرگزار بنظر می آید؛ همانقدر هم پرچالش و تخصصی است. کلاً خلاقیت در کسب و کار یعنی ایجاد شرایط، خدمات یا لوازمی که مسیر پیشرفت کسب و کار را هموار سازد، مشتریان و مراجعان را نسبت به دریافت خدمات جدید از سمت کسب و کار مایل و خشنود کرده و ترغیب به استفاده چندین باره از این خدمات، کالاها و شرایط متمایز و جدید کند.

نوآوری و ایجاد تغییرات یا خدمات جدید به کسب و کار لازم است، اما شرایطی هم دارد! و آن اینکه چه زمانی و با چه هدف و دیدی انجام شود؟! صرفا وجود یک تمایز در کسب و کار ما نسبت به رقبا نمی تواند دلیل خوبی برای تغییرات ملموس در کسب و کار شود. چه بسا بازار یا مشتریان نگاه متفاوتی نسبت به ما در مواجهه با نوآوری جدیدمان داشته باشند . یا اینکه اصلا نیازی به ایجاد روند تغییر و خلاقیت متفاوت در برهه ای از زمان در کسب و کار دیده نمی شود.

نوآوری و خلاقیت در کسب و کار لازم است، اما نحوه ایجاد و زمان انجام این کار باید بر اساس تحقیق و تخصص انجام گیرد، نه براساس نگاه شخصی، سلیقه ای.

چند مثال واقعی خلاقیت و نوآوری در کسب و کار

نوآوری خدماتی

• تاکسی اینترنتی: یک مثال عینی و در عین حال نوآورانه و جدید

فکر کنم هر یک از ما، بالاخره یکبار هم که شده از این سرویس استفاده کرده ایم و با خود گفته ایم که چقدر خوب شد که روند درخواست یک تاکسی دربست، آن هم در هر نقطه و هرجای شهر و در کمترین زمان، ممکن و عملی شده است. این نوعی خلاقیت در استفاده از اینترنت در ناوگان حمل و نقل بوده است.

• سیستم نوبتدهی در یک بانک

این خدمت هم گرچه آنچنان به چشم نمی­آید، اما از شکل گیری و ارائه آن زمان چندانی نمی گذرد. شاید تا همین چند سال پیش بود که برای انجام یک خدمات ساده بانکی لازم بود که همگی افراد در یک صف پشت باجه بانکها می ایستادند. اما با نوآوری و خلق یک سیستم نوبت دهی دیجیتالی این روند کاملا متفاوت و با استقبال روبرو شد، بگونه ای که در اکثر اورگانها، سازمانها و کسب و کارهای مشابه که ازدحام مراجعان را داشتند الگوبرداری گردید.

نوآوری در ارائه محصول

آبمیوه های پاکتی که بعد از سالها بالاخره بصورت مستطیلی درآمدند تا نی آبمیوه براحتی در پاکت فرو رود و افراد برای نوشیدن آن راحت تر باشند. درست است؛ این هم یک خلاقیت جدید است. شاید بگویید که این فقط یک تغییر ساده بود! اما همین کار خلاقانه سالها طول کشید تا ایده پردازی و اجرا شود!

نحوه سرو غیر معمول اما جالب و تاثیرگزار یک غذا در رستورانها

سرآشپز معروف ترکیه ای آقای نصرت گوکچه، فردی است که بخوبی از خلاقیت در کسب و کار خود استفاده کرده و توانسته به یک برند خاص تبدیل شود که بیشترین بازخوردهای مالی و اجتماعی را برایش در پی داشته باشد. از نحوه سرو غذاهای او بگیرید تا خود نوع غذایی که در رستوران­هایش به مشتریان اکثرا سلبریتی و معروف خود ارائه می دهد.

(البته بنظرتان با توجه به فرهنگ و نوع مشتریان خودتان، آیا شما هم میتوانید از فردا، نمک یا چاشنی غذا را از فاصله 1 متری و بشکل خاص دهان مار روی غذای مشتری بریزید یا غذای گوشتی سفارش مشتری را با وسیله ای مثل شمشیر جلویش تکه تکه کنید؟! آیا این خلاقیت شما در کسب و کارتان، در اینجا خریدار دارد؟)

نوآوری و خلاقیت در روند ایجاد محصولات

یک کارخانه را میشناسم که برای خطوط مونتاژ خود از اشخاص ناتوان ذهنی (توانیاب) در خط مونتاژ استفاده می­کند. باورش سخت است اما یک دلیلی علمی پشت این کار خلاقانه است. افراد توانیاب ذهنی که تا حدی آموزش دیده اند علاقه و میل زیادی به انجام کارهای تکراری دارند و هرچقدر که تکرار کنند، میل و علاقه آنها افزایش می یابد و انرژی می گیرند.(برخلاف تمامی افراد عادی).

این کار خلاقانه به هر 2 طرف ماجرا سود خواهد رساند. بغیر از آن نتایج اجتماعی و اقتصادی خوبی را برای مدیران کسب و کار و خانواده های توانیابان ذهنی در پی خواهد داشت.

کارهای خلاقانه در ارائه خدمات

•  در یک سالن زیبایی، یک کار خلاقانه برای خوشحال سازی مشتریان و افزایش نرخ بازگشت مشتریان شده بود. اینکه به مشتری، 2 تاس بازی داده میشد که یکبار پرتاب کند و اگر جفت شش آورد، بتواند از هر خدماتی که قصد انجامش را داشت، 20 درصد تخفیف بگیرد. ضمنا اگر موفق هم نمیشد، باز هم یک ماساژ رایگان صورت دریافت میکرد. (خودتان بگویید ؛ شما چقدر مشتاق می شوید که به چنین سالن زیبایی ، مجددا برای دریافت خدمات مراجعه کنید؟!)

• در یک موسسه آموزشی فن بیان، مدرسان حوزه فن بیان و رشد ذهنی و فکری کودکان،  لباسهایی با رنگ شاد و عروسکی­طور با تِم شخصیتهای کارتونی می پوشیدند. اینکار اشتیاق بیشتر کودکان را دربرداشت و باعث یادگیری و تاثیر دوچندان در آنها شده بود. البته نتیجه این خلاقیت، باعث میشد همیشه تمامی دوره های آموزشی آن موسسه با حداکثر ظرفیت تشکیل شود.

نمونه ایده ها و خلاقیت ها در کسب و کار زیادند. مهم میزان نتیجه گیری و اثرگزار بودن مستمر و طولانی مدت آنهاست.

پیش نیاز نوآوری و ایجاد خلاقیت در کسب و کار

جدا از اینکه چنین تغییرات نو یا جدیدی تا چه حد باعث بازخورد مثبت و رشد کسب و کار شده یا خواهد شد، این مهم است که آیا براساس تحقیق یا استراتژی خاصی این تغییرات انجام شده و یا فقط بر اساس تصمیم شخصی یا سلیقه ای صاحبین آن کسب و کارها؟!

قبل از ایده پردازی و ایجاد نوآوری در کسب و کار باید این قضیه را پذیرفته باشیم که ممکن است نوع بازخوردی که از بازار هدف نسبت به تغییراتمان  میگیریم متفاوت با انتظار ما باشد و نتیجه خوبی به بار نیاورد. پس همیشه این را باید بدانیم که در خلاقیت و نوآوری هم نوعی ریسک، پنهان شده است. البته که تمایل به ایجاد خلاقیت و نوآوری در کسب و کار، نشانه وسعت دید و تمایز صاحبین کسب و کارها برای بهبود همیشگی وضعیت کسب و کارشان را می رساند. تمایل به رشد و پیشرفت؛ و این یکی از بهترین ذهنیت هایی است که برای پویایی و توسعه یک کسب و کار لازم است.

پس در کنار ذهنیت پویا در جهت رشد و توسعه کسب و کار، باید به ریسک های جانبی یک خلاقیت در کسب و کار هم فکر کرد. همیشه بزگترین خلاقیتها(مخصوصا اولینها!) بزرگترین ریسکها را پشت سر گذاشته و بعد از بازخورد و اصلاح فرآیندها توانسته اند بهترین نتایج را هم از آن خود کنند.

راههای ایجاد و  افزایش خلاقیت در کسب و کار

خلاصه مواردی که احتمال ایجاد ذهنیت خلاق و شروع نوآوری در کسب و کارها را باعث میشود با شما در میان میگذاریم.

ذهن خلاق

یکی از مهمترین مواردی که باعث ایجاد خلاقیت می شود، همان ذهنیت مثبت و خلاق است. افرادی که فقط به ابتدا و انتهای انجام کار یعنی خرید و فروش و رسیدن به سود بیشتر، فقط فکر نکنند. بلکه هدفشان، ایجاد رضایت از روند نویِ انجام کارها و تمایز خدمات و محصولاتشان، باشد، مطمئنا از ذهن خلاق و نبوغ عالی برخوردارند.

آموزش

اینکه ذهنیت خلاق مهم است حرفی در آن نیست. اما خیلی از مواقع آموزش صحیح و اصولی باعث شکوفایی نبوغ و افزایش خلاقیت می گردد. فکر کنم همه ما بدانیم که معلم کلاس اول ادیسون(مخترع مشهور) از مادر او خواست که او را از مدرسه ببرد! چرا که بنظر او آن پسر استعدادی برای یادگیری نداشت، در صورتی که همان پسر با آموزش درست و اصولی مادرش توانست بزرگترین مخترع خلاق بشریت تاکنون باشد. البته که نوع و نحوه خودِ آموزش هم مهم است.

الگوپذیری و دید باز

خیلی از مواقع، خلاقیت یعنی استفاده بموقع و صحیح از نوآوری دیگران در کسب و کار خودتان. بسیار از مواقع نباید چرخ را از اول ساخت بلکه باید طرح و شکل چرخ را بر اساس کسب و کار خودتان بومی و اجرا کنید. از این موارد خیلی زیاد در کسب و کارها وجود دارد. شما کدامیک را می­شناسید. در نظرات به آن اشاره کنید.

تفکر نقاد

این یک اصل مهم است که همیشه به صحبت ها و راهکارهای دیگران در مورد تغییرات جدیدی که قرار است در کسب و کار خود انجام دهید؛ بها دهید، اما با تفکری که نقدها را بررسی می کند و با تحلیل حاضر به تغییرات یا نوآوری می کند. افراد زیادی را میشناسم که خود را چنین فردی با چنین تفکری میدانند، اما در عمل جز خودشان و افکارشان به کسی یا چیز دیگری اهمیت نمی دهند. بنظرتان اکثر اینگونه افراد، بالاخره چه نتیجه ای گرفته اند؟

تحلیل رقبا

شاید کمتر به این قضیه فکرکرده باشید که خلاقیت شما در کسب و کارتان نیازی به تحلیل رقبایتان داشته باشد. اما این هم مساله مهمی است که بدانید آیا رقبا از ایده هایی مشابه با ایده شما تاکنون در کسب و کار خود بهره گرفته اند یا خیر؟. و یا اینکه اگر شما ایده ای را پیاده سازی و نتیجه خوب بگیرید، تا چه حد امکان دارد که رقیب شما خیلی گسترده تر و بهتر، از آن ایده در کسب و کار خود استفاده کند؟.

تحلیل مشتریان

مشتریان دقیقا همان افرادی هستند که قرار است محصول نهایی خلاقیت و نوآوری کسب و کار ما را استفاده کنند و در رابطه با آن به یک نتیجه برسند! اینکه آیا دوباره حاضر به استفاده از خدمات این کسب و کار با توجه به این ایده جدید، هستم یا خیر؟

پس حتما در زمانی که قصد نوآوری یا پیاده سازی یک ایده در کسب و کارتان را دارید، اولین نگاهتان به مشتریان و بازخورد آنها باشد!.

سماجت، سرسختی و پشتکار

ایده شما بهترین و خلاقانه ترین ایده هم که باشد، تا زمانی که سرسختانه آنرا پیاده سازی نکنید و در اجرای آن سماجت نداشته باشید، به جرات میگویم که هیچ وقت به درستی اجرا و مقبول نخواهد شد. از داستان هایی که به شما گفته­اند ازینکه؛ فلانی یک ایده ساده را انجام داد و به بهترین نتایج و درآمد رسید، دور شوید. موفقیت در به ثمر رساندن یک ایده نو در کسب و کار نتیجه سماجت(تلاش مستمر و کوتاه نیامدن) بهمراه خلاقیت است.

نقش پرسنل و کارکنان یک مجموعه در ایجاد خلاقیت و نوآوری کسب و کار

بهتر است این را بدانید که؛ بزرگترین کمپانی های دنیا از خلاقیت و ایده هایی که از سیستم درونی و سازمان خود یعنی کارکنان و پرسنل دریافت کرده اند تصمیم به ایجاد نوآوری و ارائه ایده های متفاوت و جدید نموده اند.

وقتی که مدیران و صاحبین یک کسب و کار در پی ایجاد محیطی برای پرسنل خود باشند که حداکثر میزان رفاه عمومی، مالی و اجتماعی را برایشان در پی داشته باشد. و از جنبه دیگر امکان رشد و شکوفایی نبوغ پرسنل را بهمراه داشته باشد، مطمئنا هر یک از پرسنل آن کسب و کار در پی افزایش بهره وری کل کسب و کار و سیستم خواهد بود. چرا که پیشرفت کل کسب و کار و توسعه آن در نهایت بنفع خودش و سایر همکاران یا بهتر بگویم دوستان و خانواده کاری خود خواهد بود.

پس مهم است مدیران یک کسب و کار، خود را در راس نوآوری و تغییرات خلاقانه یک کسب و کار نبینند. بلکه با ایجاد محیطی که باعث رشد و شکوفایی خلاقیت کارکنان می شود، راه را برای سایر اعضای کسب و کار خود هموار کنند و به نتیجه های قابل قبولی در امر خلاقیت در کسب و کارشان برسند.

البته یک نکته جالب اینکه؛ بخش مهمی از خلاقیت در کسب و کار از سمت بازار هدف یعنی پیشنهادهای مشتریان صورت می گیرد. یعنی همان افرادی که در نهایت قرار است از ایده و نوآوری ما در خدمات و کسب و کارمان استفاده کنند و نظر بدهند.

در چه صورت بازار پذیرای ایده ها و خلاقیت شما در کسب و کارتان است؟ آیا خلاقیت و نوآوری در کسب و کار همیشه نتیجه مثبت می­دهد؟

اگر راستش را بخواهید بدانید؛ هیچ کسی نمی تواند به شما بگوید که ایده جدید شما برای خلاقیت در کسب و کارتان تا چه میزان اثر گزار بوده و نتایج خوبی را بهمراه خواهد داشت. چون همه چیز نسبی است و تاکنون کسی از آن نوآوری استفاده نکرده است. اما در صورتی که شما یک الگوی جدید و موفق را از جایی دیگر الگوبرداری کنید و متناسب با کسب و کار و مشتریان خود در کاری که می کنید پیاده سازی کنید، احتمال نتیجه گرفتن آن خیلی بالا خواهد رفت.

در قسمت قبل اشاره شد که اگر تا حدی مشتریان نهایی در فرآیند ایده سازی و نوآوری در کسب و کار نقش داشته باشند، تا حد زیادی در نتایج و اثراتی که آن نوآوری ها بر آنها می گدازد رضایت داشته و قابل پذیرش برایشان خواهد بود.

بگذارید خیالتان را راحت کنم؛ اینکه همیشه از یک ایده نتیجه مثبت بگیرید، کاملا اشتباه و نشدنی است. بسیاری از افراد یا بزرگان علمی و فناوری هم از ایده های بظاهر عالی خود بجایی نرسیده و سودی نکرده اند. اما این را هم بدانید که بازار هدف و مشتریان،  بالاخره از آن مدل از نوآوری که به مذاقشان بنشیند و برایشان کاربردی و در عین حال بصرفه باشد، استقبال خواهند کرد و این یک امر حتمی است.

خلاصه کلام و نتیجه ­گیری از این مطلب

در این مقاله به این اصل مهم پرداخته شد که برای ایجاد تمایز نسبت به رقبا و برای دریافت سهم حداکثری از بازار، نیاز به ایجاد خلاقیت و نوآوری در کسب و کارها وجود دارد. نمونه مثالهایی از ایجاد خلاقیتها و ایده ها در کسب و کار بررسی شد و راهکارهایی برای ایجاد خلاقیت و روش انجام آن به شما گفته شد. از اهمیت داشتن پرسنل خلاق و زمینه های ایجاد خلاقیت در کارکنان گفتیم تا اینکه به اینجا برسیم که هر کسب و کار باید فراتر از اهداف مان بدنبال کسب رضایت عمومی در بین مشتریان خود باشد. کسب چنین جایگاهی مطمئنا نیاز به آگاهی دارد. در این مطلب سعی نمودم که تا حد زیادی به این موارد بصورت کلی بپردازم.

شما بگویید:

بنظرتان تا چه حد در کسب و کار خود نیاز به ایده سازی و ایجاد خلاقیت و نوآوری دارید؟

تصمیمتان در مورد نوع ایده سازی و خلاقیت در کسب و کارتان چیست؟ آیا  بر طبق الگوها و روشهای قبلی و سنتی حرکت کنید یا اینکه سنّت‌شکنی کنید و مستمرا به ایجاد خلاقیت و نوآوری در کسب و کارتان فکر کرده و عمل کنید؟؟

نظرات و ایده های خود را در پایین همین مطلب با ما به اشتراک بگذارید.